เอกซเรย์ปอดบอกอะไรได้บ้าง มีขั้นตอนอย่างไร

การเอกซเรย์ปอด เป็นการตรวจบริเวณทรวงอก ซึ่งจะช่วยให้มองเห็นความผิดปกติที่เราไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า เนื่องจากปอดเป็นอวัยวะสำคัญที่ใช้ในการหายใจ ดังนั้น การดูแลปอดให้ดีและแข็งแรงจะทำให้สุขภาพร่างกายของเราแข็งแรงตามไปด้วย ซึ่งการเอกซเรย์ปอดจะเข้ามามีบทบาทสำคัญในการช่วยเช็คว่าปอด รวมถึงอวัยวะภายในทรวงอกของเรากำลังทำงานอย่างปกติหรือเปล่า

ในวันนี้มาสเตอร์พีชจะมาให้ข้อมูลเกี่ยวกับการเอกซเรย์ปอด ว่าทำไมถึงควรเอกซเรย์ปอด การเอกซเรย์ปอดสามารถบอกอะไรได้บ้าง และถ้าผลเอกซเรย์ปอดผิดปกติควรทำอย่างไร มาดูไปพร้อมกันได้เลย

เอกซเรย์ปอด

การเอกซเรย์ปอด (Chest X-ray) คือ การตรวจอวัยวะภายในบริเวณทรวงอกที่ประกอบไปด้วยปอด หัวใจ รวมถึงอวัยวะใกล้เคียง ไม่ว่าจะเป็นกระดูกซี่โครง กระดูกไหปลาร้า กระบังลม ซึ่งการเอกซเรย์ปอด จะทำให้ตรวจพบจุดหรือก้อนเนื้อที่ปอด รวมถึงความผิดปกติของอวัยวะภายในทรวงอก ทำให้ทราบความเสี่ยงในการเกิดโรคปอดต่าง ๆ รวมถึงโอกาสในการเกิดมะเร็งปอดได้อีกด้วย ถือเป็นการเฝ้าระวังโรคเกี่ยวกับอวัยวะภายในได้เป็นอย่างดี จึงควรมีการเอกซเรย์ปอดอย่างน้อย 1 ครั้งต่อปีเพื่อเตรียมพร้อมรับมือกับโรคที่อาจเกิดขึ้น

ทำไมต้องเอกซเรย์ปอด

การเอกซเรย์ปอด เป็นการตรวจสอบบริเวณทรวงอก ทำให้ทราบสภาวะการทำงานของอวัยวะภายใน ซึ่งประโยชน์ของการเอกซเรย์ปอด มีดังนี้

• ทำให้ทราบสภาพปอด เนื่องจากการเอกซเรย์ปอดเป็นการตรวจเช็คขนาด ปริมาณ รวมถึงการติดเชื้อจากระบบทางเดินหายใจ ทำให้สามารถตรวจเช็คสภาพการทำงานผิดปกติภายในปอดทั้งหมดได้ ในกรณีที่พบความผิดปกติก็สามารถนำมาวินิจฉัยหาสาเหตุ และทำการรักษาได้ทันที
• ตรวจสุขภาพหัวใจ การเอกซเรย์ปอดจะช่วยตรวจเช็คการทำงานของหัวใจ และทำให้ทราบโรคแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นในกรณีที่หัวใจทำงานผิดปกติได้
• ตรวจกระดูก การเอกซเรย์ปอด นอกจากจะตรวจอวัยวะภายใน ยังช่วยให้มองเห็นภาพถ่ายโครงกระดูก ซึ่งจะทำให้ทราบว่าสภาพกระดูกของเราเป็นอย่างไร มีส่วนไหนเสื่อมหรือหัก โดยส่วนใหญ่มักใช้การเอกซเรย์ปอดในกรณีที่มีอุบัติเหตุและผู้ป่วยได้รับบาดเจ็บที่ทรวงอก
• ช่วยวิเคราะห์ความผิดปกติของอาการป่วยและอวัยวะสำคัญ
• ช่วยให้ทราบเกี่ยวกับระยะโรคเบื้องต้น ซึ่งจะทำให้สามารถหาแนวทางในการรักษาได้
• ใช้ในการตรวจก่อนการเข้าทำงานหรือเดินทางไปต่างประเทศ
• ใช้ในการตรวจเพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับการผ่าตัด หรืออาจใช้ในการติดตามอาการผู้ป่วยหลังการผ่าตัดด้วย

เอกซเรย์ปอดมี 4 รูปแบบ

1. การเอกซเรย์ปอดแบบทั่วไปด้วยรังสีเอ็กซ์ (CXR)

เป็นการฉายรังสีเอ็กซ์ผ่านบริเวณทรวงอก ซึ่งภาพที่ได้จะเป็นภาพขาวดำ 2 มิติ ที่มีความเข้มต่างกัน ขึ้นอยู่กับการดูดซับรังสีของอวัยวะภายในทรวงอก เช่น กระดูกจะดูดซับพลังงานจากรังสีได้มากที่สุด ทำให้ภาพที่ปรากฏเป็นสีขาว ส่วนสีดำจะเกิดจากเนื้อเยื่อภายในปอด ซึ่งหลักการดูดซับของอวัยวะเหล่านี้ จะทำให้แพทย์คัดกรองและวินิจฉัยเกี่ยวกับความผิดปกติได้ มีความแม่นยำมากถึง 80%

2. การเอกซเรย์ปอดด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan)

เป็นการใช้เครื่องสแกนที่มีลักษณะคล้ายอุโมงค์ โดยรังสีจะถูกยิงผ่านตัวคนไข้ในลักษณะทรงกลมรอบตัว ซึ่งภาพที่ได้จะเป็นภาพ 3 มิติ โดยใช้คอมพิวเตอร์ ทำให้การเอกซเรย์ปอดรูปแบบนี้มีความละเอียดและชัดเจนว่า CRX ทำให้ตรวจหารอยโรคเล็ก ๆ ได้แม่นยำกว่า

3. การเอกซเรย์ปอดด้วยคอมพิวเตอร์แบบใช้ปริมาณรังสีต่ำ (LDCT)

การเอกซเรย์ปอดรูปแบบนี้ คนไข้จะได้รับปริมาณสารรังสีจากการตรวจน้อยกว่า CT Scan แต่ผลที่ได้จะละเอียดขึ้น ภาพที่ได้จะเป็นภาพ 3 มิติ นิยมใช้ในการตรวจสอบการทำงานของเซลล์มะเร็งปอด โดยสามารถนำมาคัดกรองมะเร็งปอดระยะแรกที่ยังไม่แสดงอาการได้ จากการวิจัยพบว่าการเอกซเรย์ปอดรูปแบบนี้ ช่วยลดอัตราเสียชีวิตจากมะเร็งปอดในผู้ที่เป็นกลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งปอดได้ถึงร้อยละ 20

4. การเอกซเรย์ปอดด้วยเครื่องสนามแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI)

การเอกซเรย์ปอดรูปแบบนี้ เป็นการเอกซเรย์โดยอาศัยหลักการของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าและคลื่นวิทยุ ทำให้ผู้ป่วยไม่จำเป็นต้องรับรังสีเหมือนรูปแบบอื่น ๆ จากนั้นจะมีการนำสัญญาณคลื่นที่ได้มาประมวลผลด้วยคอมพิวเตอร์ ทำให้ได้รูป 3 มิติเสมือนจริง ซึ่งมีความละเอียดและชัดเจนว่า CT Scan

การเอกซเรย์ปอดสามารถทำได้หลายวิธี อย่างไรก็ตาม ขึ้นอยู่กับจุดประสงค์ว่าต้องการเอกซเรย์ปอดเพื่อตรวจสุขภาพทั่วไป หรือต้องการโรคต่าง ๆ ทางโรงพยาบาลมาสเตอร์พีชมีแผนก Sukho ซึ่งมีบริการตรวจสุขภาพแบบครอบคลุม โดยแพทย์ที่มีประสบการณ์ และเครื่องมือที่ทันสมัย ถ้าสนใจสามารถติดต่อสอบถามได้ที่แผนก Sukho โรงพยาบาลมาสเตอร์พีช https://www.masterpiecehospital.com

เอกซเรย์ปอด บอกอะไรได้บ้าง

การเอกซเรย์ปอด สามารถบอกอะไรได้บ้าง? การเอกซเรย์ปอด จะทำให้ทราบถึงความผิดปกติที่เกิดขึ้นภายในอวัยวะบริเวณทรวงอก ไม่ว่าจะเป็นจุดหรือก้อนในปอด เส้นเลือดรวมถึงเนื้อเยื่อต่าง ๆ กระดูก ขนาดหัวใจและกระบังลม ซึ่งจะช่วยให้แพทย์สามารถวินิจฉัยและรักษาโรคได้อย่างตรงจุด เช่น มะเร็งปอด ปอดอักเสบ ปอดบวม หรือโรคอื่น ๆ ภายในทรวงอก นอกจากนี้ผลการเอกซเรย์ปอดยังสามารถนำไปใช้ในการเข้าทำงานหรือการเดินทางไปต่างประเทศได้อีกด้วย

ผลเอกซเรย์ปอด

ผลเอกซเรย์ปอดที่พบได้จะมี 2 กรณี ได้แก่ ผลเอกซเรย์ปกติ และ ผลเอกซเรย์ผิดปกติ ซึ่งในกรณีที่ผิดปกติ แพทย์จะต้องวินิจฉัยว่าเกิดจากอะไร และนำไปสู่ขั้นตอนการรักษาต่อไป

เอกซเรย์ปอดปกติ

ในกรณีที่ผลเอกซเรย์ปอดปกติ จะสามารถสังเกตได้ว่า บริเวณปอดจะไม่มีจุด ไม่มีพังผืด ไม่มีน้ำในปอด ไม่มีลมรั่วในปอด

ผลเอกซเรย์ปอดผิดปกติ

ในกรณีที่ผลเอกซเรย์ปอดผิดปกติ จะพบว่าปอดอาจมีจุดขาว ซึ่งถ้ามีจุดขาวอยู่ในตำแหน่งผิดปกติ อาจแสดงถึงก้อนในปอดระยะเริ่มต้น หรือร่องรอยการเคยติดเชื้อวัณโรค ซึ่งแพทย์จะต้องมีการตรวจร่างกายและซักประวัติเพิ่มเติม รวมถึงดูอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย นอกเหนือจากจุดขาวในปอด ปอดผิดปกติก็สามารถพบได้หลายกรณี ได้แก่

• มีก้อนในปอดและมีพังผืด ในกรณีนี้อาจเกิดจากการสูบบุหรี่หรือรับควันบุหรี่สะสมเป็นระยะเวลานาน
• มีฝ้าในปอดและมีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น มีเสมหะ มีไข้ ไอ อาจเกิดจากปอดบวม หรือติดเชื้อในเยื่อหุ้มปอด เป็นต้น

ซึ่งถ้าแพทย์ดูผลเอกซเรย์ปอด และพบว่าปอดมีความผิดปกติ แพทย์ก็จะสามารถหาสาเหตุได้ และนำไปสู่ขั้นตอนการรักษา อย่างไรก็ตาม การเอกซเรย์ปอดอาจมีความคลาดเคลื่อนได้ในบางกรณี ซึ่งอาจเกิดข้อผิดพลาดขึ้นตั้งแต่ขั้นตอนการเอกซเรย์ปอด ทำให้ภาพเอกซเรย์ไม่ถูกต้อง และการอ่านผลผิดพลาดได้ ดังนั้น แพทย์จึงจำเป็นจะต้องมีการตรวจประวัติและอาการของผู้ป่วยร่วมด้วย เพื่อใช้ในการประเมินผลเอกซเรย์

ผลเอกซเรย์ปอดผิดปกติ ควรทำอย่างไร

ในกรณีที่พบว่าผลเอกซเรย์ปอดผิดปกติ แพทย์จะวินิจฉัยหาสาเหตุ แล้วนำไปสู่ขั้นตอนการรักษา เช่น ในกรณีที่พบความผิดปกติในปอด แพทย์จะพิจารณาตรวจสอบเพิ่มเติมด้วยวิธีการอื่นนอกเหนือจากการเอกซเรย์ปอด หรือนัดมีการตรวจซ้ำอย่างต่อเนื่อง เพื่อติดตามอย่างใกล้ชิด หากอาการผิดปกติลุกลามอย่างรวดเร็ว ก็จะมีการวินิจฉัยโรคที่ชัดเจนและเริ่มรักษา ซึ่งในกรณีที่รู้ตัวเร็ว ก็จะสามารถรักษาได้ทัน และมีโอกาสจะรักษาให้หายขาดได้

การเตรียมตัวเอกซเรย์ปอด

การเอกซเรย์ปอดไม่จำเป็นจะต้องมีการเตรียมตัวอะไรเป็นพิเศษ เนื่องจากไม่จำเป็นจะต้องอดน้ำหรืออาหาร อย่างไรก็ตาม ไม่ควรนำเครื่องประดับหรือโลหะติดตัวเมื่อเข้ารับการตรวจ เพราะจะบดบังเนื้อปอดหรือเงาหัวใจ ทำให้รบกวนรายละเอียดภาพถ่ายเอกซเรย์ได้ และสำหรับผู้หญิงที่สงสัยว่าตั้งครรภ์ ควรแจ้งให้แพทย์ทราบก่อนเข้ารับการเอกซเรย์ปอด

ขั้นตอนการเอกซเรย์ปอด

สำหรับขั้นตอนการเอกซเรย์ปอด มีเพียงไม่กี่ขั้นตอน ซึ่งเจ้าหน้าที่จะเป็นคนคอยดูแลตั้งแต่เริ่มต้นจนถึงขั้นตอนสุดท้าย โดยมีขั้นตอนคร่าว ๆ ดังนี้

• ผู้เข้ารับการเอกซเรย์ปอดเปลี่ยนไปสวมชุดของโรงพยาบาล ในกรณีที่เป็นผู้หญิงจะต้องถอดเสื้อชั้นในออกและรวบผมขึ้นให้พ้นต้นคอ
• เมื่อพร้อมแล้วเจ้าหน้าที่จะจัดท่ายืนให้ที่หน้าเครื่องเอกซเรย์ จากนั้นจะให้สัญญาณหรือแจ้งให้ผู้เข้ารับการตรวจสูดลมหายใจเข้าและกลั้นหายใจเอาไว้ โดยใช้เวลาเพียง 1-2 วินาทีเท่านั้น
• เจ้าหน้าที่จะทำการฉายรังสีเอกซเรย์ โดยหลังจากเสร็จขั้นตอนนี้ ก็สามารถเปลี่ยนเสื้อผ้ากลับตามเดิม และรอฟังผลจากแพทย์ได้

เอกซเรย์ปอด ราคาเท่าไหร่

การเอกซเรย์ปอดสามารถทำได้หลายวิธี ซึ่งแต่ละวิธีก็มีค่าใช้จ่ายแตกต่างกันออกไป สำหรับใครที่สนใจใช้บริการตรวจสุขภาพ Sukho ที่มาสเตอร์พีช ซึ่งรวมบริการเอกซเรย์ปอดไว้ในแพคเกจ ก็สามารถติดต่อสอบถามได้ที่แผนก Sukho โรงพยาบาลมาสเตอร์พีช https://www.masterpiecehospital.com